Urlop pracownika tymczasowego
Prawo do urlopu wypoczynkowego jest jednym z podstawowych uprawnień pracowniczych. Przepisy w szczególny sposób regulują sytuację pracowników tymczasowych w tym zakresie.
Ustawa z 9 kwietnia 2003 roku o zatrudnieniu pracowników tymczasowych wprowadza szereg regulacji szczególnych w stosunku do przepisów działu VII Kodeksu pracy. Art. 17 ust. 1 wspomnianej ustawy przyznaje pracownikowi tymczasowemu urlop wypoczynkowy w wymiarze 2 dni za każdy miesiąc pozostawania w dyspozycji firmy (tzw. pracodawcy użytkownika) lub więcej niż jednego pracodawcy użytkownika. Roczny wymiar urlopu takiego pracownika jest niezależny od jego stażu pracy i teoretycznie może wynieść nawet 24 dni. Do pracowników tymczasowych nie znajdują zastosowania kodeksowe zasady dotyczące przeliczania dnia urlopowego na godziny.
Przykład: pan Kowalski, pracując jako pracownik tymczasowy przez okres 4 miesięcy, nabył prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 8 dni (2 dni za każdy miesiąc). Ponieważ jednak okres wykonywania pracy na rzecz firmy (pracodawcy użytkownika) był krótszy niż 6 miesięcy, oraz w braku odrębnych ustaleń pomiędzy agencją a pracodawcą użytkownikiem dotyczących wykorzystania urlopu przez pana Kowalskiemu, firma nie tylko nie była zobowiązana do udzielenia panu Kowalskiemu urlopu wypoczynkowego w naturze, ale nawet (nie będąc przecież jego pracodawcą) nie mogła tego zrobić. Gdyby agencja zawarła jakieś uzgodnienia z pracodawcą użytkownikiem odnośnie do wykorzystania urlopu przez pracownika tymczasowego, to zgodnie z art. 11 ustawy powinna była zawiadomić o tym pana Kowalskiego jeszcze przed zawarciem z nim umowy o pracę.
Należy w tym miejscu zauważyć, że czym innym jest zapis w umowie o pracę pracownika tymczasowego odnośnie do nabywania przez niego prawa do urlopu, a czym innym porozumienie odnośnie do wykorzystania przez pracownika tymczasowego prawa do urlopu. Prawo do urlopu pracownik tymczasowy nabywa z mocy prawa (a więc także w braku stosownej klauzuli w umowie o pracę), natomiast prawo do wykorzystania tego urlopu podczas wykonywania pracy w firmie (u pracodawcy użytkownika) powinno być uregulowane w porozumieniu pomiędzy agencją pracy tymczasowej i pracodawcą użytkownikiem.
Zgodnie z art. 17 ust. 3 ustawy o zatrudnieniu pracowników tymczasowych, jeśli pracownik tymczasowy nie wykorzysta urlopu wypoczynkowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej, agencja jest zobowiązana wypłacić mu ekwiwalent w zamian za ten urlop lub też za jego niewykorzystaną część. W dniu rozwiązania stosunku pracy pan Kowalski powinien więc otrzymać od agencji wypłatę ekwiwalentu za 8 dni urlopu wypoczynkowego. Jeżeli nie zostały dochowane te warunki, pan Kowalski ma prawo dochodzenia wypłaty ekwiwalentu od pracodawcy – tj. agencji pracy tymczasowej.
Na pracodawcy użytkowniku nie spoczywa w tym przypadku obowiązek udzielenia urlopu wypoczynkowego nabytego w trakcie wykonywania pracy na podstawie umowy o pracę z agencją tymczasową – urlop ten powinien bowiem zostać „rozliczony” w formie ekwiwalentu wypłaconego przez agencję pracy tymczasowej w związku z rozwiązaniem stosunku pracy.
Zgodnie z art. 17 ust. 4 wspomnianej ustawy podczas obliczania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy należy brać pod uwagę wynagrodzenie uzyskiwane przez pracownika tymczasowego w trakcie całego okresu uprawniającego go do nabycia prawa do urlopu w danej agencji pracy tymczasowej. W praktyce wynagrodzenie za jeden dzień urlopu wypoczynkowego lub ekwiwalent pieniężny za jeden dzień tego urlopu ustala się, dzieląc wynagrodzenie uzyskane przez pracownika tymczasowego w okresie wykonywania pracy tymczasowej przez liczbę dni pracy, za które wynagrodzenie przysługiwało. Oznacza to, że w powyższej kalkulacji uwzględnia się jedynie dni, w które pracownik faktycznie wykonywał pracę i otrzymywał za nie wynagrodzenie.
dr Szymon Kubiak, praktyka prawa pracy kancelarii Wardyński i Wspólnicy
