Zmiany w KRS | Co do zasady

Planowane zmiany w prawie dotyczące procesu rejestracji podmiotów podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.

Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt założeń projektu ustawy zmieniającej ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym („ustawa o KRS”). Proponowane zmiany mają, według projektodawców, przyczynić się, poprzez redukcję zbędnych obciążeń, do usprawnienia działalności podmiotów podlegających obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Przedsiębiorców (KRS).

Podstawowym założeniem proponowanej zmiany jest skrócenie czasu oczekiwania na rozpoczęcie działalności (w tym działalności gospodarczej) jako podmiot posiadający osobowość prawną. Możliwe to będzie dzięki nadaniu odpowiednim podmiotom, po dokonaniu wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, identyfikatora podatkowego NIP oraz numeru identyfikacyjnego REGON (na podstawie danych przekazanych z bazy danych KRS do Centralnego Rejestru Podmiotów Krajowej Ewidencji Podatników i rejestru Głównego Urzędu Statystycznego). Nadanie identyfikatorów: podatkowego NIP oraz REGON następowałoby automatycznie dzięki użyciu systemu teleinformatycznego. Skutkować by to miało, według założeń, możliwością rozpoczęcia działalności (w tym działalności gospodarczej) już jako podmiot posiadający osobowość prawną w dniu dokonania wpisu do KRS.

Projekt założeń przewiduje m.in.:

• rozszerzenie kręgu podmiotów, których dotyczyłaby zasada „jednego okienka”, poprzez objęcie nią wszystkich podmiotów wpisywanych do Krajowego Rejestru Sądowego (w tym podmiotów składających wniosek o wpis drogą elektroniczną);
• możliwość rozpoczęcia działalności (w tym działalności gospodarczej) niezwłocznie po dokonaniu wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym jako podmiot posiadający osobowość prawną;
• uproszczenie procedury nadawania numeru NIP i numeru identyfikacyjnego REGON poprzez system automatycznego nadawania tych numerów w systemach teleinformatycznych, które umożliwiają niezwłoczne przekazywanie danych pomiędzy poszczególnymi organami; mechanizm ten usprawniłby funkcjonowanie systemów ewidencji i rejestrów zawierających dane o podmiotach;
• przyspieszenie działania sądów rejestrowych przez likwidację obowiązku gromadzenia dokumentacji przeznaczonej dla organów administracji publicznej i obowiązku przekazania tej dokumentacji odpowiednim organom administracji publicznej.

W aktualnym stanie prawnym tzw. zasadę „jednego okienka” reguluje art. 19 b ust. 1 ustawy o KRS, który określa obowiązek złożenia wniosków (zgłoszeń identyfikacyjnych lub aktualizacyjnych) do odpowiednich urzędów:

• Głównego Urzędu Statystycznego
• Naczelnika Urzędu Skarbowego
• Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

przez wnioskodawcę jednocześnie z wnioskiem o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym. Natomiast ust. 1a artykułu 19b nakłada na sąd rejestrowy obowiązek przekazania wniosków do ww. urzędów. Zasada „jednego okienka” jest więc realizowana poprzez współpracę sądu rejestrowego z organami administracji publicznej.

Obecna konstrukcja zasady „jednego okienka” nie pozwala na pełne osiągnięcie celu, jaki przyświecał jej wdrożeniu. W świetle dotychczasowych przepisów „jedno okienko” sprowadza się do złożenia odpowiednich dokumentów w jednym miejscu, tzn. sądzie rejestrowym. Nie powoduje jednak usprawnienia pełnego procesu rejestracji. Liczba załączników, które należy złożyć razem z wnioskiem o wpis do KRS, zwiększa ryzyko popełnienia błędów, co sprawia, że czas oczekiwania na dokonanie wpisu w praktyce ulega wydłużeniu.

Aby ułatwić funkcjonowanie w obrocie gospodarczym istniejącym podmiotom, planowane są też zmiany w Kodeksie postepowania cywilnego, ustawie o księgach wieczystych oraz w innych aktach normatywnych. Dotyczą one m.in. wprowadzenia pełnej elektronizacji postępowania wieczystoksięgowego w ramach projektu „Wprowadzenie e-usług w zakresie ksiąg wieczystych” będącego częścią projektu „Wprowadzenie e-usług w resorcie sprawiedliwości”.

Założenia zmian przewidują m.in. obowiązek składania wniosku w trybie elektronicznym. Inicjować postępowanie wieczystoksięgowe mieliby:

• notariusze (w przypadku każdego rodzaju wniosków zawieranych dotychczas w akcie notarialnym i kierowanych do postępowania wieczystoksięgowego);
• komornicy sądowi (gdy przepisy k.p.c. nakładają na taki obowiązek na komorników sądowych);
• naczelnicy urzędów skarbowych (gdy przepisy szczególne nakładają obowiązek złożenia przez nich wniosku o wpis w księdze wieczystej, np. wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej o wszczęciu egzekucji z nieruchomości).

Proponowana nowelizacja przepisów wpisuje się w proces elektronizacji postępowań sądowych, której celem miałoby być m.in. uproszczenie dostępu uprawnionym podmiotom do ksiąg wieczystych i przyspieszenie procesu dokonywania czynności wieczystoksięgowych.

Magdalena Kasiarz, Zespół Prawa Korporacyjnego, Restrukturyzacji Spółek i Kontraktów Handlowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy