Krajowa Izba Odwoławcza | Co do zasady

W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego zamawiający ma obowiązek poprawić w ofercie oczywiste omyłki pisarskie czy rachunkowe, niezwłocznie zawiadamiając o tym wykonawcę, którego oferta została poprawiona. A czy powinien również dopisać w treści oferty brakujące ceny jednostkowe netto, które były wymagane przez SIWZ? Krajowa Izba Odwoławcza, powołując się na zasadę równości i przejrzystości prawa zamówień publicznych, udzieliła odmownej odpowiedzi na to pytanie w wyroku z 6 lipca 2020 r. (KIO 973/20).

Procedura self-cleaning opisana w art. 24 ust. 8 p.z.p. pozwala ubiegać się o zamówienie pomimo wystąpienia okoliczności, które mogłyby być oceniane jako przesłanki wykluczenia. Jakie dowody powinni jednak przedstawić wykonawcy w ramach samooczyszczenia, aby były one skuteczne? W niedawnym wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 31 lipca 2020 r. (KIO 1248/20) zaznaczono, że wykonawcy zobowiązani są nie tylko wykazać podjęte działania kadrowe, organizacyjne czy techniczne, ale też udowodnić, że działania te będą przeciwdziałać w przyszłości powstaniu podobnych uchybień.

Dokumentacja składana przez wykonawców w trakcie postępowania o udzielenie zamówienia zawiera czasem błędy lub braki budzące wątpliwości zamawiającego. Pozwala je wyjaśnić art. 26 ust. 3 p.z.p. stanowiący ukłon ustawodawcy w stronę wykonawców. W doktrynie i orzecznictwie zastanawiano się nieraz, jak korzystać z tego przepisu. Ważnym głosem w tej dyskusji jest niedawny wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 30 lipca 2020 r. (KIO 1598/20).

W myśl zasady przejrzystości postępowania i uczciwej konkurencji wykonawcy powinni być transparentni i przedstawiać zamawiającym rzetelne informacje, odpowiadając na pytania w JEDZ i udzielając pełnych wyjaśnień. W dobrze pojętym interesie wykonawców leży podanie wszystkich okoliczności pozwalających zamawiającym na ocenę ich rzetelności. Nie jest to jednak takie oczywiste, co pokazuje wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 18 czerwca 2020 r. (KIO 706/20), dotyczący udzielenia odpowiedzi w JEDZ niezgodnie z prawdą.

Jawne i prawidłowe przeprowadzenie procedury otwarcia ofert jest jedną z gwarancji należytego prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Co jednak gdy w oczach wykonawcy otwarcie ofert nie zostało przeprowadzone w sposób należyty? Właściwą drogą jest tu odwołanie się do KIO, jednak wykonawca musi należycie wykazać nieprawidłowości i ich wpływ na wynik postępowania. Czy w sprawie, która była przedmiotem wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 8 czerwca 2020 r. (KIO 1054/20), wykonawca sprostał tym obowiązkom?

Czy celem wezwania do złożenia wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny może być uzyskanie od wykonawcy informacji pozwalających sprawdzić zgodność jego oferty z SIWZ? Jakich obowiązków musi dochować zamawiający i kiedy może wezwać do złożenia wyjaśnień? Odpowiedzi na te pytania znalazły się w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 16 czerwca 2020 r. (KIO 709/20, 715/20). KIO wzięła w nim pod uwagę szczególny cel wezwania do złożenia wyjaśnień.

Decyzja o unieważnieniu postępowania na podstawie art. 93 p.z.p. musi być należycie uzasadniona, ponieważ stanowi wyjątek od zasady prowadzenia postępowania w celu zawarcia umowy o zamówienie publiczne. Zdaniem Krajowej Izby Odwoławczej negatywne skutki epidemii COVID-19, które spowodowały zamrożenie planów inwestycyjnych zamawiających oraz trudną sytuację kadrową, finansową oraz gospodarczą, są zdecydowanie wystarczające, aby unieważnić postępowanie zamówieniowe na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 6 p.z.p. (wyrok z 23 czerwca 2020 r., KIO 892/20).

W czerwcu tego roku Krajowa Izba Odwoławcza wydała wyrok, który wywołał ożywioną dyskusję wśród praktyków zamówień publicznych. Zastanawiano się, czy stanowi on zapowiedź przełomu w realizowaniu przez zamawiających obowiązków wynikających z przepisu art. 38 ust. 1 p.z.p. Izba bowiem stwierdziła, że jeśli odpowiedź zamawiającego na pytanie wykonawcy dotyczące treści SIWZ brzmi: „Zgodnie z SIWZ”, to odpowiedź nie została udzielona. Czy istotnie wyrok zapowiada zmianę w procesie wyjaśniania treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia w realiach polskich postępowań przetargowych?

Zasada przejrzystości jest jednym z fundamentów postępowania o udzielenie zamówienia. Zgodnie z art. 92 ust. 1 p.z.p. zamawiający, dokonując wyboru najkorzystniejszej oferty, zamieszcza uzasadnienie swojej decyzji. W praktyce wykonawcy nie zawsze mają to zagwarantowane, ponieważ zdarza się, że zamawiający unikają sporządzenia uzasadnienia, nie podając powodów swoich decyzji. Sytuacja taka stała się przedmiotem wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 23 stycznia 2020 r. (KIO 43/20).

Ograniczone możliwości budżetowe zamawiającego są kluczowym czynnikiem warunkującym zdolność udzielenia zamówienia. Złożone oferty często przekraczają kwotę przeznaczoną na zamówienie. Zamawiający może wtedy zwiększyć budżet, jednak czy zawsze powinien brać taką możliwość pod uwagę? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 2 marca 2020 r. (KIO 292/20).

Na rynku zamówień publicznych coraz bardziej zwraca się uwagę na mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), bardzo istotne dla rozwoju polskiej gospodarki. Doceniając tę rolę mniejszych wykonawców, zamawiający mógłby zechcieć korzystniej potraktować ich w SIWZ. Jednak czy takie wsparcie dla MŚP jest dopuszczalne w zamówieniach publicznych z perspektywy zasady uczciwej konkurencji? Odpowiedź na to pytanie znalazła się w wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 13 marca 2020 r. (KIO 465/20).

Wykonawcy, którzy startują w postępowaniu zamówieniowym, muszą wiedzieć, jakie fundusze przeznaczył zamawiający na realizację zamówienia. Dzięki ujawnieniu budżetu zamawiającego mogą podjąć decyzję o złożeniu oferty i odpowiednio wycenić swoją pracę. Kiedy jednak zamawiający jest zobowiązany do upublicznienia kwoty przeznaczonej na zamówienie? Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 24 stycznia 2020 r. (KIO 83/20) rozwiała wątpliwości w tym zakresie.