Nowe obowiązki dla sklepów oferujących reklamówki | Co do zasady

Obecnie w Sejmie procedowany jest projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Projekt przewiduje istotne zmiany m.in w ustawie o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Projektowane przepisy mają rozszerzyć obowiązek pobierania opłaty recyklingowej oraz wprowadzić obligatoryjną ewidencję i sprawozdawczość dla podmiotów ją pobierających.

Więcej toreb objętych opłatą recyklingową

Ustawa o gospodarce opakowaniami wyróżnia obecnie dwie kategorie toreb na zakupy z tworzywa sztucznego:

• torby lekkie – o grubości materiału poniżej 50 mikrometrów (zwykłe reklamówki),
• torby bardzo lekkie – o grubości materiału poniżej 15 mikrometrów (cienkie „foliówki” do pakowania żywności sprzedawanej na wagę).

Opłacie recyklingowej podlegają jedynie torby lekkie, tj. zwykłe reklamówki. Wskutek takiego ukształtowania przepisów wolne od opłaty recyklingowej pozostają nie tylko „foliówki” do pakowania produktów oferowanych luzem, ale i torby z materiału trwalszego (o większej grubości) niż standardowe  reklamówki. Definicja toreb lekkich – objętych opłatą – obejmuje bowiem jedynie torby o grubości materiału poniżej 50 mikrometrów. To powoduje, że sprzedawcy mogą zrezygnować z pobierania od klientów jakichkolwiek opłat z tytułu ich wydania, bądź też – jeżeli takie opłaty pobierają – zachować je dla siebie, gdyż nie ma obowiązku przekazywania opłaty recyklingowej.

Aby usunąć powstałą lukę, projektodawca proponuje, aby do ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadzić kategorię toreb „pozostałych” – o grubości materiału minimum 50 mikrometrów. Ich sprzedaż objęta zostanie opłatą recyklingową. W myśl projektowanych przepisów prowadzący jednostki handlu detalicznego i hurtowego będą zobowiązani pobierać opłatę recyklingową od wszystkich toreb na zakupy z tworzywa sztucznego – tj. toreb lekkich i toreb pozostałych. Wyłączone spod obowiązku pozostaną podobnie jak dotychczas jedynie lekkie torby do pakowania żywności sprzedawanej na wagę.

Nowy termin przekazania pobranej opłaty recyklingowej

Przekazanie pobranej opłaty recyklingowej odbywa się obecnie raz w roku w terminie do 15 marca roku następującego po roku kalendarzowym, w którym pobrano opłatę. Projektodawca przewiduje zwiększenie częstotliwości przekazywania kwot pobranej opłaty. Stosownie do projektowanych zmian przedsiębiorca będzie zobowiązany przekazywać opłatę recyklingową kwartalnie – w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym została pobrana.

Obowiązek wpisu do BDO dla podmiotów pobierających opłatę recyklingową

Nową funkcjonalność uzyska Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO). Projektodawca proponuje, aby wpisowi do bazy podlegały także podmioty zobowiązane do pobierania opłaty recyklingowej. Rejestr oprócz firmy i danych teleadresowych zobowiązanych ma docelowo zawierać informacje m.in. o rodzaju i miejscu prowadzonej przez nich działalności.

Obowiązek prowadzenia ewidencji

W myśl projektowanych przepisów prowadzący jednostki handlu detalicznego i hurtowego oferujący torby z tworzywa sztucznego będą musieli prowadzić ewidencję liczby nabytych i wydanych toreb objętych opłatą recyklingową. Przedsiębiorca prowadzący więcej niż jeden sklep zobowiązany będzie do prowadzenia takiej ewidencji oddzielnie dla każdej jednostki. Forma jej prowadzenia ma być dowolna – dokument ewidencji będzie mógł być prowadzony w formie papierowej bądź elektronicznej. Informacje tam zawarte będą musiały być przechowywane przez okres 5 lat licząc od końca roku, którego dotyczą.

Sprawozdawczość

Podmioty pobierające opłatę recyklingową będą musiały sporządzać roczne sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami. Sprawozdanie w zakresie opłaty recyklingowej obejmie m.in. informację o liczbie nabytych i wydanych toreb z tworzywa sztucznego. Organem właściwym do złożenia sprawozdania będzie marszałek województwa właściwy ze względu na miejsce prowadzenia przez przedsiębiorcę jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w której oferowane są torby na zakupy z tworzywa sztucznego.  Sprawozdanie będzie musiało zostać złożone w terminie do dnia 15 marca za poprzedni rok kalendarzowy.

Przepisy przejściowe

Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, przy czym większość przepisów związanych z poszerzeniem katalogu obowiązków podmiotów pobierających opłatę recyklingową ma wejść w życie z dniem 1 września 2019 r.

Projekt ustawy w obecnym kształcie przewiduje, że po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia przedsiębiorców obejmie obowiązek prowadzenia ewidencji w zakresie liczby nabytych i wydanych toreb objętych opłatą recyklingową. Należy przy tym zauważyć, że przepisy rozszerzające katalog toreb objętych opłatą mają wejść w życie z dniem 1 września 2019 r.

Projektodawca przewidział, że sprawozdanie o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami składane będzie po raz pierwszy za rok 2019, przy czym obowiązek sprawozdawczy w zakresie liczby nabytych i wydanych „pozostałych toreb” na zakupy z tworzywa sztucznego obejmie okres od 1 września 2019 r.

Wniosek o wpis do BDO w przypadku prowadzących działalność przed wejściem w życie nowelizacji będzie musiał zostać złożony do właściwego miejscowo marszałka województwa w terminie do 31 grudnia 2019 r. Stosownie do przepisów przejściowych podmioty, które złożą wniosek w terminie, będą mogły prowadzić działalność bez posiadania takiego wpisu do dnia jego uzyskania.

Przekazywanie opłaty recyklingowej pobranej w 2019 r. odbywać się będzie na zasadach dotychczasowych.

Podsumowanie

Projektowane przepisy niewątpliwie wprowadzą większą przejrzystość w zakresie wprowadzania na rynek plastikowych toreb na zakupy – organy uzyskają dostęp do informacji o ilości i rodzaju toreb nabywanych hurtowo i detalicznie. Odbędzie się to jednak kosztem podmiotów zobowiązanych do poboru opłaty recyklingowej, które będą musiały wprowadzić rozwiązania pozwalające na ewidencjonowanie ilości nabywanych i sprzedawanych toreb z tworzyw sztucznych. Ponadto podmioty te będą musiały dopilnować terminów: złożenia wniosku o wpis do BDO, składania rocznych sprawozdań oraz przekazania pobranej opłaty na rzecz organów. Projektowane przepisy mogą więc okazać się uciążliwe, szczególnie dla przedsiębiorców prowadzących małe punkty handlu detalicznego.

Nina Kuśnierkiewicz, praktyka prawa ochrony środowiska oraz praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy