Termin zamknięcia transakcji M&A a prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu niepublicznej spółki akcyjnej
Przepisy Kodeksu spółek handlowych szczegółowo regulują zasady uczestnictwa akcjonariuszy w walnym zgromadzeniu spółki akcyjnej. Wynikające z nich uwarunkowania prawne należy brać pod uwagę przy planowaniu ram czasowych transakcji M&A, aby odpowiednio zabezpieczyć prawa kupującego akcje, a w szczególności możliwość uczestnictwa przez niego w walnym zgromadzeniu niepublicznej spółki akcyjnej po zamknięciu transakcji.
Wskazane powyżej regulacje prawa spółek przewidują, że w przypadku akcji imiennych uprawnieni z akcji imiennych mają prawo uczestniczyć w walnym zgromadzeniu spółki niepublicznej, jeżeli zostali wpisani do księgi akcyjnej co najmniej na tydzień przed odbyciem walnego zgromadzenia. Warto podkreślić, że zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych wobec spółki uważa się za akcjonariusza tylko tę osobę, która jest wpisana do księgi akcyjnej.
Oznacza to, że samo nabycie akcji imiennych w spółce akcyjnej i uzyskanie statusu akcjonariusza wcale nie oznacza uzyskania legitymacji do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, czyli możliwości wykonania prawa głosu z nabytych akcji. Po dokonaniu transakcji przeniesienia akcji imiennych może zatem wystąpić przejściowo sytuacja, kiedy ich nabywca, nawet po uzyskaniu wpisu do księgi akcyjnej, wprawdzie uzyskuje legitymację materialną do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu jako akcjonariusz, ale nie może uczestniczyć w walnym zgromadzeniu z uwagi na brak legitymacji formalnej.
Analogicznie jest w przypadku transakcji dotyczących akcji na okaziciela, gdzie momentem przeniesienia własności akcji, a w konsekwencji momentem uzyskania statusu akcjonariusza, jest moment wydania akcji nabywcy. Jednocześnie akcje na okaziciela dają prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu niepublicznej spółki akcyjnej, jeżeli dokumenty akcji zostaną złożone w spółce co najmniej na tydzień przed terminem tego zgromadzenia i nie będą odebrane przed jego ukończeniem, z opcjonalną możliwością złożenia ich zamiast w spółce u notariusza, w banku lub firmie inwestycyjnej. Wynika z tego zatem, że w przypadku transakcji przeniesienia akcji na okaziciela także może nastąpić rozejście się legitymacji materialnej nabywcy akcji do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu jako akcjonariusza i legitymacji formalnej do wzięcia udziału w konkretnym walnym zgromadzeniu, jeżeli zamknięcie transakcji nastąpiło po upływie terminu do rejestracji do uczestnictwa w zgromadzeniu.
W przypadkach opisanych powyżej podmiotem legitymowanym formalnie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy będzie, co do zasady, zbywca akcji. Wynika to z faktu, że przed wpisem do księgi akcyjnej nowego akcjonariusza (nabywcy akcji imiennych) wpis do księgi akcyjnej będzie wciąż posiadał dotychczasowy akcjonariusz – zbywca akcji imiennych. Z kolei w przypadku akcji na okaziciela jest wysoce prawdopodobne, że rejestracji akcji na okaziciela w celu udziału w walnym zgromadzeniu dokona ich dotychczasowy właściciel – zbywca w transakcji M&A.
W opisanych sytuacjach istnieją praktyczne sposoby zabezpieczenia interesów nabywcy akcji, inne niż ustalenie terminu zamknięcia transakcji, tak aby nabywca akcji w niepublicznej spółce publicznej zdążył uzyskać legitymację formalną do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Najprostszym rozwiązaniem jest uregulowanie w umowie transakcyjnej obowiązków postclosingowych zbywcy i zobowiązanie go do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i głosowania ze zbytych akcji zgodnie z instrukcjami nabywcy. Innym sposobem jest udzielenie przez legitymowanego formalnie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu zbywcę akcji pełnomocnictwa do wykonywania prawa głosu z akcji objętych transakcją na rzecz ich nabywcy (w doktrynie i praktyce wyrażono także pogląd o możliwości odmiennej wykładni przepisów prawa w spółkach akcyjnych jednoosobowych). Dzięki temu nabywca akcji będzie mieć zapewniony wpływ na treść wykonania prawa głosu z akcji będących przedmiotem transakcji.
Piotr Wcisło, adwokat, praktyka transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy
